Mooie rode besjes met kerst

Die mooie rode besjes die u met kerst in uw bloemstuk zet, komen uit kleine witte bloemen. Deze worden wellicht vandaag of morgen bestoven door mijn bijen. Ik heb er sinds afgelopen week 27 bijenvolken bij staan.

De bessenboeren huren de bijen; meer bijen betekent meer bestoven bloemen; meer bestoven bloemen betekent meer besjes; meer besjes betekent meer inkomsten voor hen. Kijk maar eens hier.

Het is hier in Gorinchem rustig dus... er staan nog enkele grote volken bij de linde, maar verder heb ik even niets te doen.

Vind de koningin...

Tja, vind de koningin maar eens in een volk met 10-20.000 bijen. En dan heb ik het nog niet eens over een echt groot volk.

Ik keek vandaag drie volken na, en ja hoor: bij één ervan zag ik een koningin. Het was een jonge koningin, want het volk had net nieuwe gemaakt. Gelukkig waren er niet veel bijen uitgezwermd.

Onmiddellijk heb ik de koningin gevangen en met een blauwe stift gemerkt. Dan kan ik haar later gemakkelijker vinden.

De koninginnen die dit jaar geboren worden moeten blauw worden gemerkt. Daarna heb ik haar weer in het volk gezet. Dit was de reactie van de bijen:

De bijen likken haar helemaal af, de koningin vindt het prima. Gelukkig blijft de blauwe vlek keurig zitten. Het zijn speciale merkstiften.

Een koningin kan vijf jaar oud worden, en er zijn dan ook vijf kleuren om ze te merken: 2015 is blauw, net als 2020. Dan zijn de koninginnen die dit jaar geboren zijn, allemaal dood en beginnen de kleuren weer overnieuw. Vorig jaar was groen, volgend jaar wit, dan geel, dan rood. Zie ook hier, een andere leuke bijenblog.

Doppen breken

Vandaag heb ik 16-20 bijenvolken gecontroleerd. Je zult zeggen: je kunt toch niet 16 en 20 volken controleren? Dat zit zo: ik begon de middag met 16 volken en eindigde de middag met 20 volken.

Als volken groot worden, maken ze een nieuwe koningin en dan gaat de oude aan de wandel. Die zoekt dan een andere plek voor de helft van de bijen, en zo wordt een nieuw volk gemaakt.

Het maken van nieuwe koninginnen kan je gemakkelijk herkennen. Dan maken de bijen namelijk koninginnedoppen:

De cellen die naar beneden hangen zijn koninginnedoppen. Dit volk had er wel acht op deze raat gemaakt, dat is veel te veel. Op andere raten zaten ze ook nog. Dus het volk wordt dan in theorie 8 of meer keer gehalveerd: telkens gaat de helft van de bijen met een nieuwe koningin mee. Dan zou een veel te klein volk overblijven. 

Liefst vind je de oude koningin voor ze vertrokken is, zet je haar in een nieuwe kast met een aantal bijen, en breekt alle doppen weg tot er maar één over is. Dan denken de bijen dat ze gezwermd hebben en gaan ze weer lekker honing voor me halen. 

En dan heb je van één volk twee volken gemaakt. Zo kan je wel een middag beginnen met 16 volken en eindigen met 20 op één bijenstand. Het totaal aantal volken wat ik heb is nu ongeveer 36. 

Zeven en potten

Als je honing geslingerd hebt, krijg je 'raw honey'. Sommige mensen willen niets liever dan dat: dan zitten er nog stukjes bijenwas in en zo. Maar de meeste mensen, onder wie ik, willen gewoon honing met niks. Daarom zeef ik de honing.

Een trouwe klant wilde direct 20 kilo honing... in emmers dus. Die ben ik hierboven aan het vullen. 

Als de honing gezeefd is, kunnen de potten gevuld worden. Hier zit ik aan de tap voor een van de 60 potten honing die ik nu heb. 

En dan ziet de keukentafel er ineens zo uit: 

Een mooie oogst voor dit voorjaar! Vandaag ben ik een dankbaar mens! 

Eerste oogst

Jaja, de eerste honing is binnen!!

Dat gaat zo: eerst zie ik dan één bijenvolk de honingkamer vol heeft. Dan denk ik: die honingkamer er maar eens afhalen. Maar op die stand is er dan maar één volk dat de honingkamer vol heeft.

Die volle honingkamer zet ik dan in de gang van ons huis. Erg praktisch natuurlijk maar niet heus. Goed afgedekt met plastic zodat er geen stof bij kan. Het staat daar dan een week of zo behoorlijk in de weg. (soms lekt er een klein drupje honing uit... ook heel fijn).

Vervolgens zie ik dat meerdere volken hun honingkamer vol hebben. Uiteindelijk ben ik gisteravond gaan oogsten en met zes bakken naar mijn moeder gegaan. Die heeft de honingslinger nog staan. Zo ziet de achterbak van de auto er dan uit:

Bedenk hier nog ongeveer 100 zoemende bijen bij. Ik had bij 1 bak de bijen er niet uit gehaald en dat was niet zo'n goed idee.

Vrouwlief hielp met ontzegelen. De honing zit namelijk in afgesloten cellen, en de deksels moeten er af gehaald worden:

 Dan de honingraten in de slinger en daar komt heerlijke honing uit! Opgevangen in een emmer van levensmiddelen plastic.

De eerste honing zit in de pot! Lichte voorjaarshoning dus. Ik was juist bezig met mijn laatste potje hier... Ik schat dat ik zo'n 50 kg geoogst heb. Niet slecht voor een te koud en te droog voorjaar! En nu op naar de zomerhoning...

Help, een zwerm op school!

Als een bijenvolk nieuwe koninginnen heeft gemaakt, gaat de oude op stap. Met een heel deel van de aanwezige bijen!

Nu was ik dat heel slim voor geweest, door een volk in drieën te delen. Dan gaan ze minder snel zwermen. Ze hebben dan niet allemaal een koningin, maar maken die zelf.

In één van die kleinere volken hadden de dames twee koninginnen gemaakt. En toen was één in het volk gebleven, en één vertrokken.

Ja, natuurlijk: precies toen ik met een les wilde beginnen, kwam de conciërge me roepen. In het fietsenhok van de leerlingen hangt een zwerm. Wat te doen?

Gelukkig was er iemand om mijn les over te nemen. Ik heb de bijen in een kartonnen doos geschept. Binnen 20 minuten zat bijna alles in de doos. De bijen waren zo mak als wat: ik kon het zonder kap doen. Heb nog een paar leerlingen van VWO 5 mee laten kijken in de doos.

Maar wat moet je nu met een heel kleine zwerm? Dit volk was nauwelijks levensvatbaar, zo klein.

Ik heb de doos bovenop een ander volk gezet. Een klein gat er in, en ook bovenop dat andere volk een klein gat, zodat de bijen door het andere volk heen moeten om naar buiten te gaan. Dan blijven ze hopelijk daar. En de koninginnen vechten dan totdat er één dood is.

Maandag hoor ik wel van de conciërge of het goed gegaan is.

Standplaatsen

Ik heb de bijen nu op verschillende plaatsen staan. Ik heb namelijk een aantal van deze dingen gebouwd:

Hier kunnen vier bijenkasten op staan. Degenen die me kennen zullen twijfelen aan de kwaliteit er van, want zo'n goede timmerman ben ik niet. Maar goed vooralsnog is er niets doorgezakt. 

En dan ziet het er zo uit: 

Dat zijn dus wel HEEL veel bijen die honing voor me aan het halen zijn. 

Bijen van het fruit af

He he, alle bijen zijn weer terug bij de stal. Het fruit is nu wel uitgebloeid. Bij één fruitteler hadden de peren maar anderhalve week gebloeid. Bij een andere fruitteler hebben de bijen 3 weken gestaan. Hij heeft meerdere rassen peren en appels. Die bloeien net op een andere tijd.

De vraag is natuurlijk of er nu honing in de kasten zit. En als rechtgeaarde bijenboer moet ik dan even klagen. Het was winderig, op zich wel zonnig maar toch koud. En dan maken bijen geen honing. In het beste geval 50 kilo, schat ik. Het moet nodig even warm worden, zodat alle verzamelde nectar ingedikt kan worden.

Eén kast was zo zwaar dat ik hem in twee delen heb moeten verplaatsen. Hij was niet te tillen. Dat is dus een heel goede koningin, denk ik dan. Die maakt er een fantastisch volk van.

En waarom vergeet ik nu altijd één kast dicht te doen als ik ze in de auto zet... dat is me nu drie keer gebeurd.

Bijenkasten op het fruit

HEHE.... de bijen staan bij de fruittelers! Ik heb er nu 21 verhuurd, en ze zijn allemaal weggebracht. Dat kostte me enkele avonden werk. Maar nu worden ruwweg 30 ha fruit mede bestoven door mijn bijen.

De richtlijn is eigenlijk 5 bijenkasten per hectare appels en 2 per hectare peren, dus eigenlijk zouden voor deze oppervlakte veel meer bijenkasten nodig zijn. Daar zullen imkers en fruittelers het wel altijd over oneens blijven.

Fruittelers denken: er zullen ook wel andere insecten onze bloesem bestuiven. Meestal is dat ook wel zo, maar deze dagen is wel zonnig, maar toch niet overdreven warm en heel droog geweest. Er waren weinig insecten te zien geweest. En dan is het goed om de bijen op het fruit te hebben.

Stuifmeel halen

Kijk, hier word ik nu blij van: bijen die achter elkaar met stuifmeel binnen komen vliegen. Dat betekent dat er veel larven gemaakt worden, en dat betekent weer een groot volk.

Je ziet de haalbijen komen met hun achterpoten vol stuifmeel. Ze hebben een soort 'korfje' aan hun poot waar ze het stuifmeel in proppen. Je ziet ook de verschillende soorten stuifmeel van verschillende soorten planten, als je goed kijkt.

De bij op de foto hieronder zit nog helemaal onder het stuifmeel. Dat blijft plakken aan de haartjes op de bij. De bij veegt het dan met zijn voorpoten naar zijn achterpoten toe. Daar is deze bij mee bezig. Lastig lijkt me, al dat stuifmeel in je haar, in je ogen...

Imker in stormachtig humeur

Windkracht 9... meestal geen probleem. Ik heb nog nooit gezien dat een bijenkast omwaaide. Wel soms een dak er af. Maar nu...

Het begon allemaal bij deze prachtige bijenstal.

 Een vriend had dit als fietsenhok gebruikt, en had het nu over. Hij heeft het op zijn stuk land gezet en ik mag daar mijn bijen neerzetten. Tot zo ver niets aan de hand. Tot die windkracht 9 dus: het gevaarte ligt nu helemaal op zijn kop.

Er stonden zes bijenvolken, maar of ze nu nog leven weet ik niet. Ze lagen helemaal op zijn kop. Ze konden nog wel heel goed steken (een keer of 30) toen ik de kasten weer rechtop zette. 

En nu afwachten tot de temperatuur wat opkrabbelt, dan kan ik weer eens in de kasten kijken. Is er nog een koningin? Hoeveel bijen zijn er dood? Hebben de eitjes en larven het overleefd? Ik ben benieuwd. Lastig zo vlak voor de verhuur aan fruittelers. 

En daar krijg je zo'n donderwolk van die een tijdje boven je hoofd blijft hangen. Stormachtig humeur dus. 

Kou

Tja, ben je als bijenvolk net begonnen met het opstarten van een groot volk, en dan wordt het herfstweer. Het weer van deze week is een groot risico voor bijenvolken. Ze hebben nu juist veel stuifmeel en nectar nodig, maar ze kunnen niet veel uitvliegen. De temperatuur is te laag, de wind te hard, en er is teveel bewolking zodat ze zich niet kunnen orienteren.

Deze bij is net voor de eindstreep gesneuveld:

Ze heeft stuifmeel bij zich, ik denk van een sneeuwklokje. Ze heeft de kast weer gevonden. Maar de ingang van de kast zit op het noorden. Dus toen kwam ze in de schaduw terecht, en het was daar ook een graad of wat kouder. Ze kon niet op tijd de ingang van de kast vinden en is toen bevangen door de kou.

Wilgenkatjes

Nogmaals iets over wilgenkatjes. Deze zijn heel goed voor bijen, vandaar. Ze halen er honing en stuifmeel van. Honing kan ik hier niet laten zien maar stuifmeel wel:

 Ze geven dus geel stuifmeel af. Heel goed voor deze tijd van het jaar: het verse stuifmeel zet de koningin aan om veel eitjes te gaan leggen. De volken worden dan snel een stuk groter. Ze kunnen straks ingezet worden voor de bestuiving van het fruit.

Honing desinfecteert wonden

Honing is natuurlijk goed voor bijna alles, met name volgens de imker. Maar er zijn ook professionals in de geneeskunde die honing herontdekt hebben.

Één daarvan is Dermaprof. Dit is een bedrijf gespecialiseerd in wondverzorging. Het verband dat zij gebruiken wordt Honeysoft genoemd. En zoals de naam zegt: er zit honing in verwerkt. Natuurlijke honing bevat een stof die zorgt dat bacteriën gedood worden. Dus zorgt honingverband er voor dat een wond ontsmet wordt.

Het Leids Cytologisch en Pathologisch laboratorium heeft een pilot onderzoek gedaan naar honingzalf (Mesitran, 45% honing) en concludeert dat het een goed middel tegen zowel bacteriën en schimmels is.

Een onderzoeker uit Wageningen beaamt deze resultaten, maar zegt dat honing uit de supermarkt in het algemeen niet geschikt is voor wondverzorging. Www.gezondheid.be zegt dat "alleen koudgeslingerde ecohoning geschikt is voor wondverzorging". Komt en koopt allen bij de echte imker!

Als laatste: een Medihoney, een bedrijf dat Manuka honing verwerkt in medicijnen, heeft een hele pagina met allerlei onderzoeken die de werkzaamheid van hun producten aantonen.

Als ALLERlaatste: www.wondzorg.be laat de volgende voordelen zien van behandelen van wonden met honing:

• Verminderde kosten van verbandmateriaal en antibacteriële middelen.
• Snellere heling
• Het voorkomen van heelkundig verwijderen
• Het voorkomen van skin grafting
• Gemakkelijkheid in gebruik, laat toe de patiënt zijn eigen wondverzorging thuis uit te voeren, wat de verpleegkosten doen verminderen.

Bijenfoto's

Een vriend ging helemaal los toen hij mijn bijenfoto's zag. Hij had blauwe druifjes in zijn tuin. Hoe de bijen zulke kleine bloemen kunnen vinden snap ik nooit, maar ze zaten er op. Hier het schitterende resultaat! Hij deed het heel wat beter dan mijn armzalige mobieltje!

Mooi weer in maart

Wat hebben we met zijn allen genoten van het schitterende weer vandaag! Bijen genoten er evenzeer van. De kronkelhazelaar vlakbij mijn bijenstand zat vol bijen, en ze vochten om stuifmeel van de krokussen:

Dit was overigens de enige foto die lukte van wel 100 foto's die ik maakte- die hazelaarkatjes waaien nogal heen en weer. Ook de vrouwelijke bloempjes, klein en rood, kan je zien op deze foto.

Als je op zo'n dag bij de bijenkasten gaat staan zie je de bijen binnenkomen met gekleurde 'broekjes' van stuifmeel dat aan hun pootjes hangt. Je kunt dan aan de kleur zien bij welke bloem ze geweest zijn. Hazelaar: lichtgeel; krokus: heldergeel. Ik zag ook veel bijen binnenkomen met oranje stuifmeel van sneeuwklokjes.

Een minpuntje: de wind. Bijen hebben in dit jaargetij veel water nodig, anders kunnen ze hun opgeslagen honing niet opeten. Dat is zelfs voor bijen te zoet. Dan gaan ze dus water halen uit de sloot, maar de wind waaide wel honderd bijen in de sloot. Einde bij in dat geval.

Verder was het natuurlijk een fantastisch weekend!

Zon, wind en hulptroepen

Je hebt van die dagen dat het heerlijk is om buiten te werken. Ik zat in de zon te timmeren, meestal dan, want soms moet je ook van de zon genieten natuurlijk. Even achteroverleunen. Drie zwanen komen met piepende vleugels overgevlogen.

Het is warm in de zon en uit de wind: muts af, bodywarmer open, vest 1 open, vest 2 ook open. O nu is de zon weg. Vest 1, vest 2 en bodywarmer toch maar weer dicht. Muts op. Zo ging dat dus de hele tijd.

Een vlucht putters kwam langs, met hun kenmerkende tut-tut geluid. Even was alles perfect, tot:

Ja, als het doosje spijkers omgaat... Stond naast me terwijl ik mijn vesten aan- en uitdeed.

Verder zou je er bijna geld voor betalen om bijenklussen te mogen doen.

Hulptroepen zijn het daar niet mee eens. Ik huur namelijk weleens kinderarbeid in als ik zelf ergens geen zin in heb. En daar moet wel voor betaald worden, ook in de zon en uit de wind! (helaas wilde mijn hulptroep niet op de foto...)

Bodems van bijenkasten

Vandaag heb ik bodems onder een aantal kasten gemaakt. Je kunt bodems in soorten en maten krijgen, meestal passend bij de rest van de bijenkast. Ik heb bodems van het merk Nicot. Zij maken PVC bijenkasten.

Je kunt ook houten bodems krijgen en daar heb ik er ook een aantal van. Maar hout is minder duurzaam dan plastic in mijn geval: de bodems van hout gaan snel kapot, doordat het hout verrot. (misschien toch eens betere bijenstallen maken...).









Hoe dan ook, ik heb bakken van hout. En deze passen niet goed op de Nicot bodems. Er zitten pinnen aan die bodems. Als je daar een houten bak op zet, komt er een kier waardoor bijen kunnen ontsnappen en wespen er in kunnen. Kortom, dan sluit de bodem niet goed af.

Dus moet ik gaten boren in de houten bakken zodat de pinnen er in passen. Sommige imkers halen de pinnen er af en schroeven de bodems dan aan de houten bakken vast.

Nu heb ik een heel aantal nieuwe kasten. Over een paar weken gaan mijn volken explosief groeien als alles goed gaat; fijn om daarop voorbereid te zijn.
















De bodem van een bijenkast zorgt er voor dat er aan de onderkant niet zomaar dieren de kast in kunnen. Belangrijke vijanden van de bijen zijn bijvoorbeeld muizen, wespen en hoornaars. Ook zorgt de bodem er voor dat bijen tijdens het transport er niet uit kunnen, en dat er lucht in de bijenkast kan. Die Nicot bodems zijn hier perfect voor geschikt.

Wilgen katjes

Yes, de eerste wilgen bloeien! Welke wilgensoort het is weet ik niet (er zijn er zo'n 12 in Nederland en dan ook nog wat kruisingen tussen soorten), maar de katjes komen duidelijk al uit!


En dat is goed nieuws voor de bijen. Wilgen geven namelijk honing en stuifmeel. Het is zo ongeveer de eerste boom in het seizoen die dit doet. En omdat het bomen zijn, produceren ze veel bloemen! Past dus precies bij bijen, want het hoeft maar een uurtje goed vliegweer te zijn en ze komen met honderden of zelfs duizenden tevoorschijn.

Ook heel fijn: er zijn veel soorten wilg en ze bloeien niet allemaal tegelijk. Dat betekent een lange periode van honingrijke en stuifmeelrijke bloemen hier in de buurt! Nu het weer nog...



De wetenschappelijke naam voor wilg is salix. Een stof uit de bast/bladeren van de wilg, salicine, ligt aan de basis van aspirine en huidverzorgingsmiddelen. Het werd al door Egyptenaren, Assyriers en ook door Hippocrates gebruikt.

Ziek

Bijen hebben geen last van griep, maar imkers wel. Ik dus ook nu. Dan ben ik weer extra blij dat ik bijen als 'huis'dier heb.

Toen ik begon met imkeren, reisde ik veel voor mijn werk. Ik wilde een hobby die te combineren is met deze reizen, waarbij ik snel een of twee weken afwezig was. Bijen zijn wilde dieren die toevallig in kasten van de imker zitten. Je moet een aantal handelingen doen per jaar, en dan overleven ze wel. Het is zelfs het beste voor hen om zo min mogelijk hun leventje te verstoren.

Je moet de ziekten bestrijden. En zorgen dat ze met genoeg voer de winter in gaan. Als je dat hebt gedaan, zullen verreweg de meeste volken overleven.

Dus ik heb nu griep, en het laatste waar ik me zorgen over maak zijn mijn bijen. Die redden zich wel.

Ondertussen helpen ze de zieke imker wel: momenteel door heidehoning die verzachtend werkt bij kriebelhoest! Dank en hulde!

Mooi weer in februari

Gisteren was het fantastisch weer voor de tijd van het jaar: 10 of zelfs 11 graden in de zon, strakblauwe lucht!! Dan kruipt het bloed waar het niet gaan kan. Want eigenlijk... wordt aangeraden om bijenvolken tot april met rust te laten... eigenlijk... wordt aangeraden om bijenvolken niet open te maken als de temperatuur niet boven de 15 graden is... maar ja, als je al een maand of vier met jeukende handen hebt gezeten, dan doe je wel eens iets onverstandigs. Zeker als de kasten er zo uitzien:

Dus... ik heb alle bijenkasten bekeken vanbinnen. Twee volken waren doodgegaan: één volk was gewoon te klein, en bij het andere volk was de koningin onvruchtbaar geworden. Kon alleen nog maar darren (mannetjesbijen) produceren en dan gaat het fout. Darren verzorgen geen broed, verzorgen de koningin niet, en horen helemaal niet aanwezig te zijn in een winters bijenvolk. 

Een dood bijenvolk ziet er zo uit: 

Het is een triest gezicht. De bijen zijn op de raat verkleumd. Sommige zijn in de cellen gekropen. Er zat geen voer meer in de kast. Er stond wel een voerbak bovenop met suikerwater, maar op één of andere manier waren de bijen niet op het idee gekomen om het suikerwater op te gaan halen. 

Ramen maken

Afgelopen week heb ik ramen gemaakt. Een raam is de houten omtrek om de was heen. De bijen maken hun nest binnen zo'n houten raam. Het is een enorm handige uitvinding voor de imker: die kan nu een nest in tweeën delen alleen maar door de helft van de ramen in een andere kast te hangen. Of honingramen uit een nest oogsten zonder larven en eitjes mee te nemen. Super! Het is bijna twee eeuwen geleden ontdekt.

De ramen zijn nodig in april of mei. Dan groeien bijenvolken onstuimig en hebben ze grotere behuizing nodig. Je kunt wel wachten met ramen maken tot die tijd, maar dan heb je het druk met andere bijendingen. Het is handig om wat ramen klaar te hebben liggen.


Hoe maak je een raam: eerst timmer je vier houten latjes aan elkaar. Die kan je voorgezaagd als bouwpakket krijgen bij imkerwinkels.

Vervolgens doe je met een els messing oogjes in de voorgeboorde gaatjes.

Daarna rijg je ijzerdraad door de oogjes. Het ijzerdraad maak je vast aan een spijker, zodat het strak gespannen staat.

De ijzerdraadjes kan je verhitten en dan een voorgevormde wasplaat (kunstraat) er in smelten, maar dat doe ik pas op het moment dat ik ze ga gebruiken. Ik wil dat deze wasplaten recht blijven, en als ze een paar maanden in een lege raat hangen, kunnen ze scheef worden. Dan krijg je een scheef bijennest, want de bijen bouwen op de wasplaten.

Het resultaat van een paar uur raampjes maken! Deze ramen zijn genoeg voor vier kleine bijenvolken, twee grote of één heel grote.

Meewoners in oude bijenraat

Als je oude raat aan het schoonmaken bent, kom je het een en ander aan oude bewoners tegen. Allereerst een paar dode bijen. Zij zijn tot het laatst in het nest gebleven, ook toen dat al ten dode opgeschreven was. Een zit er met de kop helemaal in een cel. Dat is typerend als een volk doodgaat van de kou: dan zitten er veel bijen in de raat. Samen op een kluitje. Normaal gesproken blijven ze zo wel warm, maar als om een of andere reden het voer op is, gaan ze dood van de kou. Dan zie je allemaal 'kontjes' die naar buiten steken.

Als een raat of een hele kast niet meer door bijen gebruikt wordt, is er ruimte voor gasten. Hier een een spin. Deze gebruikt dankbaar de beschutte ruimte in een lege bijenkast voor haarzelf en voor haar eitjes. Het wordt hier vast niet zo onbarmhartig koud als buiten, moet ze gedacht hebben. En misschien vliegt er af en toe nog wel een eetbaar insect naar binnen.

Verder een lastige gast: de larve van een wasmot. Deze maakt gangen in de raat. De gangen zitten vol met een soort spinsel waardoor de bijen niet bij de larf kunnen. Als dit gebeurt in een volk, kan dat gedeelte van de raat dus niet gebruikt worden door de bijen. Normaal gesproken blijft dit wel binnen de perken, ik zie het niet vaak in gezonde volken.

Zuinig met papier - wespen

Een collega had een oud wespennest bij zich. En tot mijn verbazing zag ik dat ook hier de raten zeshoekig zijn gevormd:

Zoals ik eerder al schreef, is zeshoeking verpakkingsmateriaal het meest efficient. Je hebt dan het minste verpakkingsmateriaal nodig in verhouding met wat je wilt verpakken. OK, eerlijk is eerlijk, ik zou de berekening niet voor u kunnen doen, maar dat is wat diverse sites daarover schrijven.

Een wespennest is gemaakt van een soort papier. Wespen knagen bijvoorbeeld rietstengels af. Als het stil is, kan je dat geknaag goed horen bijvoorbeeld als een schutting gemaakt is van rieten matten. Ook oud hout doet het goed bij wespen. Wat ze er af kunnen knagen, nemen ze mee en daar bouwen ze hun nest van.

(Tussen haakjes: ik heb eens een tropische hoornaarlarf op, een delicatesse in Azie. Deze werd gekookt in het nest. Het smaakte erg flauw, maar er zat wel een sterke kartonsmaak aan).

Let ook eens op hoe de diverse verdiepingen van het nest met elkaar verbonden zijn met kleine papieren zuiltjes:

Zuinigheid gecombineerd met stevigheid... ideaal dus.

Wat ziet dat er toch prachtig uit!

Biesbosch honing

Het schijnt dat er 's zomers veel honing gehaald wordt in de Biesbosch. Het is een publiek geheim onder imkers dat daar veel springbalsemien groeit. Het is een exoot, dat wil zeggen een plant die van oorsprong niet in Nederland voorkomt. Maar wat imkers betreft kunnen in ons land niet genoeg balsemienen staan. Ze geven namelijk heel veel honing.

Dus ik had mijn stoute schoenen aangetrokken, dat wil zeggen schoenen die een spatje modder kunnen verdragen. Want men is rond de Biesbosch flink bezig met het project 'ruimte voor de rivier'. En dus zijn wegen verlegd, grond opgehoogd of juist afgegraven, en dat in mega-hoeveelheden.

Ik ben langs wel 10 boerderijen geweest. Al bij de eerste boerderij bleek dat meerdere imkers op het idee waren gekomen te vragen of er bijen op het land van de boeren mochten staan. En alle boeren zaten al vol met imkers. Hm. Dat is dan wel jammer. Maar ja, zou het wel een goed idee zijn om bijen op het land van deze boeren te zetten, als er toch al zo veel imkers hun bijen daarheen brengen? Bij een boer stonden meer dan honderd bijenkasten 's zomers... het kan toch niet dat al die kasten honing opbrengen?

Volle bloei in januari: hazelaar en els

Er zijn van die bomen die zich er niets van aantrekken dat het winter is. Zij gaan vrolijk in volle bloei staan. Dat lijkt dwaas: het verhaal van de bloemen en de bijen gaat dan nauwelijks op. Want er vliegen helemaal geen bijen dan.

Deze bomen maken gebruik van de wind voor bestuiving. De lange katjes zijn de mannelijke bloemen. Ze produceren veel stuifmeel wat zijn naam eer aan doet: het verstuift met de wind en komt zo op de vrouwelijke bloemen terecht.

Hierboven een els, met lange bruine katjes en grijs stuifmeel, en met de karakteristieke 'elzenproppen': de vruchtjes van afgelopen jaar. De elzenproppen ontstaan uit de vrouwelijke bloempjes.

Hieronder een hazelaar: de mannelijke katjes zijn geel, met geel stuifmeel. De vrouwelijke bloempjes zijn heel klein (1-2 mm) en rood.

Een hazelaar met katjes

Stuifmeel is, naast honing, een van de twee basisbehoeften van bijen. Als de bijen kunnen vliegen dit seizoen, vliegen ze vaak naar deze katjes toe. De bloemen geven geen honing maar wel stuifmeel. De els en hazelaar bloeien overdadig, en zeker als het warmer is komt er veel stuifmeel vrij. De els is zelfs al ongeveer uitgebloeid op sommige plaatsen!

Hier zie je een uitgebloeide els; de katjes liggen er onder. 

Meer nieuws hierover kan je ook vinden op het pollennieuws. 

Bijenvolken verhuren voor het fruit

Vlak bij mijn imkerij woont een fruitteler. En omdat er toch niet veel om handen is bij de bijen ging ik eens bij hem op de koffie. Momenteel is de fruitteelt niet iets waar je rijk van wordt, begreep ik van hem. De oogst was erg goed afgelopen jaar, maar de vraag kelderde door al die problemen tussen de EU en Rusland. Verder had hij vorstschade gehad.

Maar hij wilde wel bijen huren voor komend jaar. Vijfentwintig bijenkasten kan ik bij hem kwijt.

Gloep... dat gaat hem dit jaar niet worden. Want ik heb maar 27 volken, als ze het allemaal overleven. Een heel aantal volken zal te klein zijn om te verhuren. Verder zijn er al 12 verhuurd bij andere fruitboeren.

Dus heb ik afgesproken dat hij dit jaar alle volken kan krijgen die ik over heb na de 12 voor andere fruittelers. Volgend jaar kan ik er wel 25 hebben, denk ik. Of ben ik te ambitieus??

Kartonnen kasten

En als de temperaturen dalen... dan is er gewoon niet zoveel te doen of te zien. Tenzij je een werkruimte hebt voor klussen, maar dat heb ik niet. Zo'n klusser ben ik nu ook weer niet.

Dus dan maar eens lezen over nieuwe ideeen voor de bijenhouderij. Een heel handige site is http://www.imkerpedia.nl. Daar staat heel veel informatie over het bijenhouden bij elkaar. Overzichtelijk en met een goede zoekfunctie.

Verder 'hoor' je natuurlijk weleens iets op het imkerforum. Je kunt daar ook je vragen kwijt.

Zo zat ik onlangs eens te denken aan kartonnen kasten. Je hebt kasten in vele soorten hout, er zijn ook plastic varianten zoals die van Nicot, er zijn styropor (piepschuim) kasten zoals die van Segeberger. Ik zat te denken: waarom geen kartonnen kasten? Het is licht en duurzaam behalve als het nat wordt.

Blijkt dat ze wel in de handel zijn (in Belgie kosten ze EUR 8,80 en in Duitsland EUR 7). Ze worden gebruikt voor transport.

Maar ja hoe kan je nu voorkomen dat het nat wordt? Lijkt me sterk dat het duurzaam is. Het regent zo vaak. En bijenvolken produceren net als wij mensen veel condens. En erg groot/breed is hij ook niet... dus nu twijfel ik. Je moet ze per 10 tegelijk kopen, in ieder geval die in Duitsland. 

Zucht. Waarschijnlijk heb ik er niets aan. Hoewel...

U merkt het: wordt vervolgd. 

Schoon, schoner schoonst

Ook bijen kunnen hoge nood hebben. En dat is best lastig. Het zijn namelijk erg hygiënische dieren. Ze zullen nooit in de kast hun behoefte doen, tenzij dat ze ziek zijn. Dus: alleen buiten de kast poepen.

Maar ja, hoe doe je dat als het buiten koud is? Bijen gaan dood als ze kouder dan een graad of 9 worden. Dus als het kouder is: ophouden maar. Soms kan het in de winter natuurlijk erg lang koud zijn, dan moeten de bijen ook heel lang zonder toiletpauze doen. Gelukkig kunnen ze in de winter best een paar weken hun ontlasting ophouden.

Eergisteren scheen de zon een beetje, het was bijna windstil en de temperatuur was aangenaam. Gelijk merk je dat bijen gaan vliegen. Dat zijn de bijen met de hoogste nood. Zij gaan snel een plekje zoeken, en daarna vliegen ze weer terug. Sommigen vinden ook nog een bloem en pakken wat stuifmeel mee.

Wat de bijen dan ook gelijk doen: dode zusters verwijderen. Een van de doodsoorzaken is overigens als bijen op hun rug op de vliegplank belanden. Die is vaak een beetje vochtig met dit mistige weer en dan blijven de vleugels er aan plakken. Dat is het einde van de bij, want die kan niet meer loskomen. Andere bijen gaan dood van ouderdom en vallen naar de bodem. Ook die moeten verwijderd worden. 

Op de foto zie je één levende bij die drie dode bijen uit de kast gooit. Zo ruimen bijen de kast op en krijgen ziekten geen kans.