Bodems van bijenkasten

Vandaag heb ik bodems onder een aantal kasten gemaakt. Je kunt bodems in soorten en maten krijgen, meestal passend bij de rest van de bijenkast. Ik heb bodems van het merk Nicot. Zij maken PVC bijenkasten.

Je kunt ook houten bodems krijgen en daar heb ik er ook een aantal van. Maar hout is minder duurzaam dan plastic in mijn geval: de bodems van hout gaan snel kapot, doordat het hout verrot. (misschien toch eens betere bijenstallen maken...).









Hoe dan ook, ik heb bakken van hout. En deze passen niet goed op de Nicot bodems. Er zitten pinnen aan die bodems. Als je daar een houten bak op zet, komt er een kier waardoor bijen kunnen ontsnappen en wespen er in kunnen. Kortom, dan sluit de bodem niet goed af.

Dus moet ik gaten boren in de houten bakken zodat de pinnen er in passen. Sommige imkers halen de pinnen er af en schroeven de bodems dan aan de houten bakken vast.

Nu heb ik een heel aantal nieuwe kasten. Over een paar weken gaan mijn volken explosief groeien als alles goed gaat; fijn om daarop voorbereid te zijn.
















De bodem van een bijenkast zorgt er voor dat er aan de onderkant niet zomaar dieren de kast in kunnen. Belangrijke vijanden van de bijen zijn bijvoorbeeld muizen, wespen en hoornaars. Ook zorgt de bodem er voor dat bijen tijdens het transport er niet uit kunnen, en dat er lucht in de bijenkast kan. Die Nicot bodems zijn hier perfect voor geschikt.

Wilgen katjes

Yes, de eerste wilgen bloeien! Welke wilgensoort het is weet ik niet (er zijn er zo'n 12 in Nederland en dan ook nog wat kruisingen tussen soorten), maar de katjes komen duidelijk al uit!


En dat is goed nieuws voor de bijen. Wilgen geven namelijk honing en stuifmeel. Het is zo ongeveer de eerste boom in het seizoen die dit doet. En omdat het bomen zijn, produceren ze veel bloemen! Past dus precies bij bijen, want het hoeft maar een uurtje goed vliegweer te zijn en ze komen met honderden of zelfs duizenden tevoorschijn.

Ook heel fijn: er zijn veel soorten wilg en ze bloeien niet allemaal tegelijk. Dat betekent een lange periode van honingrijke en stuifmeelrijke bloemen hier in de buurt! Nu het weer nog...



De wetenschappelijke naam voor wilg is salix. Een stof uit de bast/bladeren van de wilg, salicine, ligt aan de basis van aspirine en huidverzorgingsmiddelen. Het werd al door Egyptenaren, Assyriers en ook door Hippocrates gebruikt.

Ziek

Bijen hebben geen last van griep, maar imkers wel. Ik dus ook nu. Dan ben ik weer extra blij dat ik bijen als 'huis'dier heb.

Toen ik begon met imkeren, reisde ik veel voor mijn werk. Ik wilde een hobby die te combineren is met deze reizen, waarbij ik snel een of twee weken afwezig was. Bijen zijn wilde dieren die toevallig in kasten van de imker zitten. Je moet een aantal handelingen doen per jaar, en dan overleven ze wel. Het is zelfs het beste voor hen om zo min mogelijk hun leventje te verstoren.

Je moet de ziekten bestrijden. En zorgen dat ze met genoeg voer de winter in gaan. Als je dat hebt gedaan, zullen verreweg de meeste volken overleven.

Dus ik heb nu griep, en het laatste waar ik me zorgen over maak zijn mijn bijen. Die redden zich wel.

Ondertussen helpen ze de zieke imker wel: momenteel door heidehoning die verzachtend werkt bij kriebelhoest! Dank en hulde!

Mooi weer in februari

Gisteren was het fantastisch weer voor de tijd van het jaar: 10 of zelfs 11 graden in de zon, strakblauwe lucht!! Dan kruipt het bloed waar het niet gaan kan. Want eigenlijk... wordt aangeraden om bijenvolken tot april met rust te laten... eigenlijk... wordt aangeraden om bijenvolken niet open te maken als de temperatuur niet boven de 15 graden is... maar ja, als je al een maand of vier met jeukende handen hebt gezeten, dan doe je wel eens iets onverstandigs. Zeker als de kasten er zo uitzien:

Dus... ik heb alle bijenkasten bekeken vanbinnen. Twee volken waren doodgegaan: één volk was gewoon te klein, en bij het andere volk was de koningin onvruchtbaar geworden. Kon alleen nog maar darren (mannetjesbijen) produceren en dan gaat het fout. Darren verzorgen geen broed, verzorgen de koningin niet, en horen helemaal niet aanwezig te zijn in een winters bijenvolk. 

Een dood bijenvolk ziet er zo uit: 

Het is een triest gezicht. De bijen zijn op de raat verkleumd. Sommige zijn in de cellen gekropen. Er zat geen voer meer in de kast. Er stond wel een voerbak bovenop met suikerwater, maar op één of andere manier waren de bijen niet op het idee gekomen om het suikerwater op te gaan halen. 

Ramen maken

Afgelopen week heb ik ramen gemaakt. Een raam is de houten omtrek om de was heen. De bijen maken hun nest binnen zo'n houten raam. Het is een enorm handige uitvinding voor de imker: die kan nu een nest in tweeën delen alleen maar door de helft van de ramen in een andere kast te hangen. Of honingramen uit een nest oogsten zonder larven en eitjes mee te nemen. Super! Het is bijna twee eeuwen geleden ontdekt.

De ramen zijn nodig in april of mei. Dan groeien bijenvolken onstuimig en hebben ze grotere behuizing nodig. Je kunt wel wachten met ramen maken tot die tijd, maar dan heb je het druk met andere bijendingen. Het is handig om wat ramen klaar te hebben liggen.


Hoe maak je een raam: eerst timmer je vier houten latjes aan elkaar. Die kan je voorgezaagd als bouwpakket krijgen bij imkerwinkels.

Vervolgens doe je met een els messing oogjes in de voorgeboorde gaatjes.

Daarna rijg je ijzerdraad door de oogjes. Het ijzerdraad maak je vast aan een spijker, zodat het strak gespannen staat.

De ijzerdraadjes kan je verhitten en dan een voorgevormde wasplaat (kunstraat) er in smelten, maar dat doe ik pas op het moment dat ik ze ga gebruiken. Ik wil dat deze wasplaten recht blijven, en als ze een paar maanden in een lege raat hangen, kunnen ze scheef worden. Dan krijg je een scheef bijennest, want de bijen bouwen op de wasplaten.

Het resultaat van een paar uur raampjes maken! Deze ramen zijn genoeg voor vier kleine bijenvolken, twee grote of één heel grote.

Meewoners in oude bijenraat

Als je oude raat aan het schoonmaken bent, kom je het een en ander aan oude bewoners tegen. Allereerst een paar dode bijen. Zij zijn tot het laatst in het nest gebleven, ook toen dat al ten dode opgeschreven was. Een zit er met de kop helemaal in een cel. Dat is typerend als een volk doodgaat van de kou: dan zitten er veel bijen in de raat. Samen op een kluitje. Normaal gesproken blijven ze zo wel warm, maar als om een of andere reden het voer op is, gaan ze dood van de kou. Dan zie je allemaal 'kontjes' die naar buiten steken.

Als een raat of een hele kast niet meer door bijen gebruikt wordt, is er ruimte voor gasten. Hier een een spin. Deze gebruikt dankbaar de beschutte ruimte in een lege bijenkast voor haarzelf en voor haar eitjes. Het wordt hier vast niet zo onbarmhartig koud als buiten, moet ze gedacht hebben. En misschien vliegt er af en toe nog wel een eetbaar insect naar binnen.

Verder een lastige gast: de larve van een wasmot. Deze maakt gangen in de raat. De gangen zitten vol met een soort spinsel waardoor de bijen niet bij de larf kunnen. Als dit gebeurt in een volk, kan dat gedeelte van de raat dus niet gebruikt worden door de bijen. Normaal gesproken blijft dit wel binnen de perken, ik zie het niet vaak in gezonde volken.

Zuinig met papier - wespen

Een collega had een oud wespennest bij zich. En tot mijn verbazing zag ik dat ook hier de raten zeshoekig zijn gevormd:

Zoals ik eerder al schreef, is zeshoeking verpakkingsmateriaal het meest efficient. Je hebt dan het minste verpakkingsmateriaal nodig in verhouding met wat je wilt verpakken. OK, eerlijk is eerlijk, ik zou de berekening niet voor u kunnen doen, maar dat is wat diverse sites daarover schrijven.

Een wespennest is gemaakt van een soort papier. Wespen knagen bijvoorbeeld rietstengels af. Als het stil is, kan je dat geknaag goed horen bijvoorbeeld als een schutting gemaakt is van rieten matten. Ook oud hout doet het goed bij wespen. Wat ze er af kunnen knagen, nemen ze mee en daar bouwen ze hun nest van.

(Tussen haakjes: ik heb eens een tropische hoornaarlarf op, een delicatesse in Azie. Deze werd gekookt in het nest. Het smaakte erg flauw, maar er zat wel een sterke kartonsmaak aan).

Let ook eens op hoe de diverse verdiepingen van het nest met elkaar verbonden zijn met kleine papieren zuiltjes:

Zuinigheid gecombineerd met stevigheid... ideaal dus.

Wat ziet dat er toch prachtig uit!

Biesbosch honing

Het schijnt dat er 's zomers veel honing gehaald wordt in de Biesbosch. Het is een publiek geheim onder imkers dat daar veel springbalsemien groeit. Het is een exoot, dat wil zeggen een plant die van oorsprong niet in Nederland voorkomt. Maar wat imkers betreft kunnen in ons land niet genoeg balsemienen staan. Ze geven namelijk heel veel honing.

Dus ik had mijn stoute schoenen aangetrokken, dat wil zeggen schoenen die een spatje modder kunnen verdragen. Want men is rond de Biesbosch flink bezig met het project 'ruimte voor de rivier'. En dus zijn wegen verlegd, grond opgehoogd of juist afgegraven, en dat in mega-hoeveelheden.

Ik ben langs wel 10 boerderijen geweest. Al bij de eerste boerderij bleek dat meerdere imkers op het idee waren gekomen te vragen of er bijen op het land van de boeren mochten staan. En alle boeren zaten al vol met imkers. Hm. Dat is dan wel jammer. Maar ja, zou het wel een goed idee zijn om bijen op het land van deze boeren te zetten, als er toch al zo veel imkers hun bijen daarheen brengen? Bij een boer stonden meer dan honderd bijenkasten 's zomers... het kan toch niet dat al die kasten honing opbrengen?

Volle bloei in januari: hazelaar en els

Er zijn van die bomen die zich er niets van aantrekken dat het winter is. Zij gaan vrolijk in volle bloei staan. Dat lijkt dwaas: het verhaal van de bloemen en de bijen gaat dan nauwelijks op. Want er vliegen helemaal geen bijen dan.

Deze bomen maken gebruik van de wind voor bestuiving. De lange katjes zijn de mannelijke bloemen. Ze produceren veel stuifmeel wat zijn naam eer aan doet: het verstuift met de wind en komt zo op de vrouwelijke bloemen terecht.

Hierboven een els, met lange bruine katjes en grijs stuifmeel, en met de karakteristieke 'elzenproppen': de vruchtjes van afgelopen jaar. De elzenproppen ontstaan uit de vrouwelijke bloempjes.

Hieronder een hazelaar: de mannelijke katjes zijn geel, met geel stuifmeel. De vrouwelijke bloempjes zijn heel klein (1-2 mm) en rood.

Een hazelaar met katjes

Stuifmeel is, naast honing, een van de twee basisbehoeften van bijen. Als de bijen kunnen vliegen dit seizoen, vliegen ze vaak naar deze katjes toe. De bloemen geven geen honing maar wel stuifmeel. De els en hazelaar bloeien overdadig, en zeker als het warmer is komt er veel stuifmeel vrij. De els is zelfs al ongeveer uitgebloeid op sommige plaatsen!

Hier zie je een uitgebloeide els; de katjes liggen er onder. 

Meer nieuws hierover kan je ook vinden op het pollennieuws.